Τι Είναι Πνευματικότητα (2)

 

Τι Είναι Πνευματικότητα (2)

Χριστός και Πνευματικότητα

Του Χρύσανθου Θεοχάρη

Στη Βίβλο Χριστός και Πνευματικότητα είναι έννοιες αδιαχώριστες. Ο Χριστός και ο δρόμος του δίνει ουσία και πραγματικό περιεχόμενο στην πνευματικότητα. Σε τελική ανάλυση Χριστιανική πνευματικότητα είναι η εσωτερική κατάσταση και βίωση της σχέσης του πιστού με τον Θεό και τον Σωτήρα Χριστό, καθώς και η πορεία εμβάθυνσης αυτής της σχέσης. Επίσης, είναι η βαθιά αίσθηση του πιστού πως ανήκει στο Θεό, πως βρίσκεται σε αρμονία με το Θεό και με τον εαυτό του. Έτσι, ο εσωτερικός του κόσμος, δηλαδή οι αρχές του, οι αξίες του και τα όνειρά του, βρίσκεται σε αρμονία με τον εξωτερικό του κόσμο, δηλαδή με τον τρόπο που ζει και συμπεριφέρεται. Σαν αποτέλεσμα νοιώθει γαλήνη, χαρά, ασφάλεια στην πορεία του, και γενικά απολαμβάνει τη χάρη του Θεού.

Είναι όμορφο αυτό; Σίγουρα Ναι! Δύσκολο; Όχι! Το συναντούμε συχνά στους πιστούς; Δυστυχώς, για την πλειοψηφία των Χριστιανών τα ζηλευτά αυτά στοιχεία είτε δεν υφίστανται καθόλου είτε υφίστανται σε πολύ μικρό βαθμό. Ο λόγος πολύ απλός: Ο εσωτερικός τους κόσμος δεν βρίσκεται σε αρμονία με τον εξωτερικό τους κόσμο. Που σημαίνει πως πιστεύουν λιγότερο στον αληθινό Θεό και περισσότερο στους «θεούς» που λατρεύει και υπηρετεί η σημερινή κοινωνία. Γι’ αυτό και η ευσέβειά τους είναι σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό προσποιητή και μόνο στα λόγια:

Χριστός:

Αυτός ο λαός με προσεγγίζει με τα λόγια,

και με τα χείλη με τιμά,

η καρδιά τους όμως βρίσκεται πολύ μακριά μου

          - Ματθαίος 15:9

Βιβλική Πνευματικότητα και Μυστικισμός

Ο Πνευματικός άνθρωπος σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη είναι ο ελεύθερος άνθρωπος. Η πνευματικότητά του δεν διαμορφώνεται απ’ τα «μη» και τα «πρέπει». Αυτά τα έχει ξεπεράσει. Η βίωση της σχέσης του με το Χριστό και ο συντονισμός του με το Πνεύμα του Θεού τον έφεραν στο σημείο που αυθόρμητα οδηγείται στις σωστές επιλογές. Αυτά βέβαια έρχονται προοδευτικά και μετά από συνεχή και συνεπή προσπάθεια, αλλά και πάλι, ποτέ και σε κανέναν δεν έφτασαν σε τέλεια και ολοκληρωμένη μορφή. Κάποια εδάφια της Καινής Διαθήκης που σχετίζονται με τις σημερινές έννοιες της Πνευματικότητας και του Μυστικισμού είναι τα παρακάτω:

Γαλάτας 2:19-20 – Ζει μέσα μου ο Χριστός

Έχω πεθάνει στο σταυρό μαζί με το Χριστό. Τώρα πια δε ζω εγώ, αλλά ζει στο πρόσωπό μου ο Χριστός. Κι η τωρινή σωματική μου ζωή είναι ζωή βασισμένη στην πίστη μου στον Υιό του Θεού, που με αγάπησε και πέθανε εκούσια για χάρη μου

Γαλάτας 5:22-25 – Ο καρπός του Πνεύματος

Ο καρπός του Αγίου Πνεύματος είναι η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η μακροθυμία, η καλοσύνη, η αγαθότητα, η πίστη, η πραότητα, η εγκράτεια. Τίποτε απ’ αυτά δεν καταδικάζει ο νόμος.  Άλλωστε όσοι είναι του Χριστού έχουν σταυρώσει τον αμαρτωλό εαυτό τους μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες του. Αφού, λοιπόν, ζούμε με τη δύναμη του Πνεύματος, πρέπει ν’ ακολουθούμε το Πνεύμα.

Κολοσσαείς 1:9-12 – Σοφία και σύνεση

Γι’ αυτό κι εμείς, αφότου μάθαμε τα νέα σας, δεν παύουμε να προσευχόμαστε για σας και να παρακαλούμε το Θεό να σας δώσει όλη τη σοφία και τη σύνεση που χαρίζει το Άγιο Πνεύμα, ώστε να γνωρίσετε στην εντέλεια το θέλημά του. Για να ζείτε με τρόπο αντάξιο του Κυρίου και κατά πάντα ευάρεστο σ’ αυτόν, να έχετε σαν καρπό κάθε λογής καλά έργα και να προοδεύετε στη βαθιά γνώση του Θεού, παίρνοντας δύναμη από τον ισχυρό και δοξασμένο Θεό. Έτσι σε κάθε περίσταση θα έχετε υπομονή και μακροθυμία, και θα ευχαριστείτε με χαρά το Θεό και Πατέρα, που μας αξίωσε να έχουμε μερίδιο στην κληρονομία των αγίων του που ζουν μέσα στο φως.

Κολοσσαείς 3:1-4 – Η ζωή μου κρυμμένη στο Χριστό εν τω Θεώ

Αφού, λοιπόν, αναστηθήκατε μαζί με το Χριστό, να επιδιώκετε τα αγαθά που βρίσκονται στον ουρανό, εκεί που κάθεται ο Χριστός στα δεξιά του Θεού· οι σκέψεις σας να είναι στραμμένες προς αυτά κι όχι προς τα γήινα πράγματα. Γιατί πεθάνατε μαζί με το Χριστό κι η ζωή σας είναι κρυμμένη μαζί με το Χριστό στο Θεό. Όταν ο Χριστός, που είναι η αληθινή ζωή μας, φανερωθεί, τότε κι εσείς θα φανερωθείτε μαζί του δοξασμένοι στην παρουσία του.

Εβραίους 5:14 – Εξάσκηση των πνευματικών αισθητηρίων

Η στέρεη τροφή είναι για τους ωρίμους, οι οποίοι με τη συνεχή χρήση έχουν εξασκήσει τα αισθητήρια όργανά τους, για να μπορούν να διακρίνουν το καλό απ’ το κακό.

Λουκάς 10:21 - Αγαλλίαση

Εκείνη τη στιγμή ο Ιησούς ένιωσε μέσα του αγαλλίαση, και είπε: «Σ’ ευχαριστώ Πατέρα, Κύριε του ουρανού και της γης, γιατί αυτά που απέκρυψες από τους σοφούς και τους συνετούς τα φανέρωσες στους ταπεινούς.

Α Πέτρου 1:6,8 - Τώρα δεν τον βλέπετε, πιστεύετε όμως σ’ αυτόν

Το Χριστό τον αγαπάτε, αν και δεν τον έχετε γνωρίσει κατ’ όψη. Τώρα δεν τον βλέπετε, πιστεύετε όμως σ’ αυτόν, κι αυτό σας γεμίζει ανείπωτη χαρά και αγαλλίαση, και προγεύεστε την τελική δόξα.

Φιλιππησίους 4:4-7 - Η ειρήνη του Θεού

Και η ειρήνη του Θεού, που είναι ασύλληπτη στο ανθρώπινο μυαλό, θα διαφυλάξει τις καρδιές και τις σκέψεις σας κοντά στον Ιησού Χριστό.

Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα του Πνευματικού Ανθρώπου (Πέρα απ’ τα καθαυτό Χριστιανικά)

1. Διαθέτει επαρκή γνώση των δεδομένων της ανθρώπινης φύσης και των περιορισμών της.

2. Διαθέτει υψηλό επίπεδο αυτογνωσίας, αυτο-αποδοχής, και αποδοχής των άλλων.

3. Έχει έντονη αίσθηση αρχών και αξιών, και τις βλέπει να διαπλάθουν τη ζωή του.

4. Διαθέτει υψηλό επίπεδο αυτονομίας. Δεν θα αρνηθεί να ενταχθεί σε κάποια κοινότητα, όχι όμως πάσει θυσία.

5. Η αυτονομία του τον οδηγεί να αποζητάει και τη μοναχικότητα για εσωτερικό διάλογο και επικοινωνία με το Θεό και τη φύση του.

6. Συχνά έχει μυστικιστικές-πνευματικές εξάρσεις και εμπειρίες - όταν θαυμάζει τη φύση, όταν μελετάει ένα μεστό κομμάτι του Λόγου, όταν απολαμβάνει ευλογημένη κοινωνία με πιστούς.

7. Συχνά εστιάζει το ενδιαφέρον του σε προβλήματα και θέματα που δεν τον αφορούν προσωπικά. Το βλέμμα του αγκαλιάζει και παγκόσμια κοινωνικά θέματα.

8. Έχει στενές σχέσεις με λίγους εκλεκτούς φίλους ή αγαπητά πρόσωπα.

9. Είναι διαφοροποιημένος σε μικρό ως μεγάλο βαθμό απ’ την επικρατούσα λατρεία και το κυνήγι του χρήματος και της περιουσίας. Δυστυχώς, πολύ λίγοι Χριστιανοί παίρνουν καλό βαθμό σ’ αυτό - οι περισσότεροι δυστυχώς έχουν πέσει στην παγίδα και πληρώνουν γι’ αυτό. Η Φιλοσοφία της Αυτάρκειας έχει τους πιο πολλούς οπαδούς όχι ανάμεσα στους πιστούς, αλλά ανάμεσα στους θρησκευτικά αδιάφορους. Και το κίνημα της Εθελούσιας Φτώχιας  ενώ συγκινεί συνειδητοποιημένους ανθρώπους χωρίς ιδιαίτερα θρησκευτικά ενδιαφέροντα, έχει μικρή απήχηση ανάμεσα στους πιστούς. Σύμφωνα με τα λόγια του Παύλου στην Επιστολή προς Φιλιππησίους 4:11-13 είναι άλλο πράγμα η προσπάθεια βελτίωσης της ζωής και άλλο η ειδωλοποίηση των υλικών. Η ειδοποιός διαφορά βρίσκεται πρωταρχικά στην εσωτερική κατάσταση και τη στάση ζωής ενός ανθρώπου, όχι στο αν έχει πολλά ή λίγα.

10. Έχει απελευθερωθεί απ’ τη Δικτατορία του Ρολογιού και βιώνει την Ανακάλυψη της Βραδύτητας – κυρίως όσον αφορά τον ελεύθερο χρόνο του. Ο ασυνείδητος φόβος του θανάτου σπρώχνει τον άνθρωπο σε επιτάχυνση των ρυθμών του σε μια ανικανοποίητη κούρσα να «φάει» όσο γίνεται περισσότερα σε όσο γίνεται λιγότερο χρόνο, γιατί «ας φάμε και ας πιούμε γιατί αύριο θα πεθάνουμε». Όμως αυτή η «φαστ φουντ» νοοτροπία του στερεί την πραγματική απόλαυση της ζωής. Κάποιος σοφός Ινδός είπε πρόσφατα το εξής σε έναν Δυτικό: «Εσείς έχετε το Ρολόι, εμείς έχουμε τον Χρόνο». Έχουν μεγάλο βάθος τα λόγια αυτά! Ο πνευματικός άνθρωπος που βιώνει την παρουσία του Θεού αισθάνεται το χρόνο φίλο και σύμμαχό του, νοιώθει πως όλος ο χρόνος είναι δικός του. Γι’ αυτό μπορεί και «φρενάρει» και απολαμβάνει τη στιγμή, βιώνοντας έτσι έντονα το υπέροχο δώρο της Ζωής.

Πώς να Υλοποιήσεις την Πνευματικότητα στη Ζωή σου

Να τονίσουμε στο σημείο αυτό πως η υλοποίηση της πνευματικότητας σε πρακτικό επίπεδο δεν είναι εφικτή παντού και πάντα. Αυτό που είναι επιθυμητό και εφικτό για τον πνευματικό άνθρωπο είναι να την επιθυμεί και να φροντίζει να γίνει η γενική τάση και πορεία της ζωής του.

1. Μάθε να Συγχωρείς. Η συγχώρηση είναι πράξη απελευθέρωσης - για τον άνθρωπο που συγχωρείται, αλλά πολύ περισσότερο γι’ αυτόν που συγχωρεί.

2. Δίνε Έκφραση στα Αισθήματα Ευγνωμοσύνης που Υπάρχουν Μέσα σου: Καλλιέργησε την τέχνη να επισημαίνεις πράγματα και καταστάσεις που θα πρέπει να σε κάνουν να αισθάνεσαι ευγνώμων. Δίνε έκφραση στα αισθήματα σου. Η καλύτερη και πιο συνηθισμένη ευκαιρία είναι η ώρα του φαγητού. Νοιώσε ευγνωμοσύνη για τη ζωογόνο τροφή, τρώγε αργά, απολάμβανε κάθε μπουκιά με πνεύμα ευγνωμοσύνης.

3. Μάθε να Εκφράζεις Εκτίμηση: Δείξε εκτίμηση προς τα μέλη της οικογένειάς σου, αλλά και προς άλλους, ακόμα και για μικροπράγματα. Η κριτική για τα αρνητικά είναι πολύ πρόσφορη, έτσι χρειάζεται εκπαίδευση για να μάθουμε την ευλογημένη συνήθεια να εκφράζουμε εκτίμηση.

4. Μάθε να Χαρίζεις, Αλλά και να Παίρνεις: Όχι μόνο υλικά πράγματα – και ποτέ χωρίς αγάπη. Δίνε απ’ τον χρόνο σου, δίνε το ταλέντο σου, πρόσφερε φροντίδα. Δίνε ελπίδα, θάρρος, συμβουλή, στήριξη, χρήματα, τον εαυτό σου. Παράλληλα, αποδέξου τις προσφορές των άλλων με χάρη και αίσθημα εκτίμησης. Έτσι ίσως προσφέρεις το καλύτερο δώρο στον δότη σου – το μήνυμα πως και αυτός έχει κάτι αξιόλογο να προσφέρει.

5. Καλλιέργησε την Ευσπλαχνία: Γύμνασε την καρδιά σου να ευαισθητοποιείται όταν βλέπει πόνο γύρω της.

6. Μάθε να Σέβεσαι την Ιερότητα Όλων των Μορφών Ζωής: Οι περισσότεροι απ’ τους Χριστιανούς έχουμε παραμελήσει τη φροντίδα της γης, φροντίδα που ο ίδιος ο Πλάστης μας ανέθεσε (Γένεση 2:15). Ο σημερινός κόσμος έχει υιοθετήσει μια ληστρική διάθεση και στάση απέναντι στα ζώα και το περιβάλλον. Η στάση αυτή είναι αντιβιβλική και κατά συνέπεια καταδικαστέα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Interpretation 56:2 April 2002

2. Robert H. Thouless, Introduction to the Psychology of Religion, Cambridge University Press, 1971.

3. Αρχιμ. Σωφρονίου, Η ζωή Του Ζωή Μου, Εκδόσεις Πουρναρά: Θεσσαλονίκη, 1983